Συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από την τραγωδία του Χέιζελ. Ήταν 29 Μαΐου του 1985, όταν 39 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στον “ματωμένο” τελικό ανάμεσα στη Γιουβέντους και τη Λίβερπουλ.
Πρωταθλήτρια Ευρώπης 1985: Γιουβέντους… Νίκη με 1-0 απέναντι στη Λίβερπουλ με πέναλτι του Μισέλ Πλατινί και στέψη για την “Γηραία Κυρία”, που έκανε δικό της το “Άγιο Δισκοπότηρο”, φτάνοντας στην κορυφή. Αλήθεια, ποιος νοιάζεται;
Ο “ματωμένος” τελικός της ντροπής πριν ακριβώς 30 χρόνια στο Χέιζελ των Βρυξελλών, έμεινε στην ιστορία όχι για τα πεπραγμένα στο χορτάρι (αν και κρίθηκε με ανύπαρκτο πέναλτι υπέρ των Ιταλών), αλλά για όσα συνέβησαν έξω απ’ αυτό, όταν 39 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που έχουν σημαδέψει τον αθλητισμό.
Μία εξέδρα που κατέρρευσε από τον “υπερπληθυσμό” σε αυτή, ένα τσούρμο ανεγκέφαλοι και η αδιαφορία των αρμοδίων διαμόρφωσαν ένα σκηνικό ιδανικό για ό,τι συνέβη, το οποίο κόστισε στη ζωή σε τόσους ανθρώπους, σκορπώντας θλίψη, δυστυχία και σοκ σε κάθε οικογένεια που θρήνησε από ένα θύμα. Άνθρωποι που έφυγαν από το σπίτι τους για να ζήσουν από κοντά το όνειρο ενός τελικού Κυπέλλου Πρωταθλητριών και δεν γύρισαν σπίτι τους ποτέ.
Ο χουλιγκανισμός στη χειρότερη μορφή του, με τα μέτρα που πάρθηκαν έκτοτε να είναι σκληρά και τουλάχιστον στην Αγγλία “έπιασαν τόπο”. Χρειάστηκε βέβαια η βούληση της τότε Κυβέρνησης της Μάργκαρετ Θάτσερ και της ίδιας της αγγλικής Ομοσπονδίας που ζήτησε την παραδειγματική τιμωρία των αγγλικών ομάδων μέσω του ευρωπαϊκού αποκλεισμού τους. Δεν σημαίνει ότι η Θάτσερ “καθάρισε” το Νησί από τους χουλιγκάνους, αλλά τουλάχιστον επέβαλε μια παραδειγματική τιμωρία.
Τα… προεόρτια του 1984 και η μαύρη νύχτα
Αν νομίζει κάποιος ότι δεν υπήρχε… προεργασία για ό,τι συνέβη, πλανάται πλάνην οικτράν. Ένα χρόνο πριν, στον τελικό της Ρώμης ανάμεσα στη Ρόμα και τη Λίβερπουλ, όπου οι “κόκκινοι” επικράτησαν στα πέναλτι και κατέκτησαν το βαρύτιμο τρόπαιο, υπήρξαν σοβαρά επεισόδια μετά το τέλους του αγώνα. Οι Ρωμαίοι επιτέθηκαν στους Αγγλους και το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξουν πολλοί τραυματισμοί και όρεξη για… εκδίκηση στην πρώτη ευκαιρία που θα δινόταν.
Ένα χρόνο μετά, η Λίβερπουλ βρέθηκε και πάλι στον τελικό και αντίπαλος ήταν ξανά μια ιταλική ομάδα. Ναι μεν είχε σημάνει συναγερμός, όμως αυτό δεν πτόησε την UEFA να διεξάγει τον τελικό στο παλαιό στάδιο “Χέιζελ”, το οποίο είχε χτιστεί στην βελγική πρωτεύουσα 55 χρόνια πριν. Οι υποδομές δεν υπήρχαν και το κακό παραμόνευε. Δυστυχώς, όσοι όντως φοβόντουσαν εκείνη την βραδιά για έκτροπα, δικαιώθηκαν. Κανείς όμως δεν περίμενε τέτοια τραγωδία.
Το γήπεδο ήταν κατάμεστο από 60.000 θεατές, 25.000 για κάθε ομάδα και 10.000 σε “ουδέτερη” ζώνη. Εκεί όμως υπήρχαν πολλοί φίλοι της Γιουβέντους, λόγω των πολλών Ιταλών μεταναστών στο Βέλγιο, αλλά και κάποιοι φίλοι της Λίβερπουλ, σαφώς λιγότεροι όμως. Στις εξέδρες των Άγγλων αρκετοί μπήκαν χωρίς εισιτήριο, δημιουργώντας μία ανυπόφορη κατάσταση.
Περίπου μία ώρα πριν από την προγραμματισμένη έναρξη του αγώνα, οι οπαδοί της αγγλικής ομάδας παραβιάζουν ένα κιγκλίδωμα που τους χώριζε από τους φίλους της Γιουβέντους, οι οποίοι οπισθοχωρούν προς έναν τοίχο στην “ουδέτερη” ζώνη, στον τομέα Z. Όσοι βρισκόταν κοντά στον τοίχο συνεθλίβησαν από την πίεση χιλιάδων κόσμου. Τα σπασμένα καθίσματα και τα σκαλιά δεν βοηθούσαν την κατάσταση και ορισμένοι θεατές σκόνταψαν.
Ο τοίχος τελικά κατέρρευσε, ενώ πολλά άτομα αναρριχήθηκαν από πάνω με ασφάλεια. Πολλοί άλλοι, ωστόσο, έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν σοβαρά, γράφοντας μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία του ποδοσφαίρου, καθώς 39 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους (32 Ιταλοί, τέσσερις Βέλγοι, δύο Γάλλοι και ένας Ιρλανδός) και αρκετές εκατοντάδες ήταν εκείνοι που τραυματίστηκαν.
Με πολλά ανθρώπινα σώματα να είναι πεσμένα στο έδαφος, αρκετοί μαινόμενοι φίλαθλοι της Γιουβέντους έτρεξαν προς το μέρος εκείνων της Λίβερπουλ, θέλοντας να πάρουν εκδίκηση. Η Αστυνομία προσπάθησε να σταματήσει την επίθεση και μάλιστα οι τηλεοπτικές εικόνες έδειξαν τις μάχες που ακολούθησαν. Οι ποδοσφαιριστές είχαν ενημερωθεί για τα επεισόδια, αλλά όχι για ύπαρξη νεκρών και για τόσους τραυματίες. Οι αρχηγοί της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους κάλεσαν τα πλήθη να ηρεμήσουν, ενώ οι άνωθεν εντολές ήταν να συνεχιστεί κανονικά ο αγώνας. Ναι, στο γήπεδο υπήρχαν νεκροί και κάποιοι αποφάσισαν πως έπρεπε να συνεχίζεται να παίζεται ποδόσφαιρο…
Οι προκλητικές αποφάσεις του διαιτητή, Ντάινα
Αντιλαμβάνεται κάποιος κάτω από τι συνθήκες έγινε ο αγώνας, με τον διαιτητή από την Ελβετία, τον Ντάινα, να έχει πιθανότατα καλύτερη εικόνα του τι είχε συμβεί και για τον θάνατο τόσων οπαδών της Γιουβέντους. Έτσι, λοιπόν, τα σφυρίγματά του ήταν σκανδαλώδη υπέρ της “Βέκια Σινιόρα”. Στο 56′, ο Μπόνιεκ ανατράπηκε εκτός περιοχής, αλλά ο ρέφερι υπέδειξε πέναλτι, με τον Πλατινί να σκοράρει από την άσπρη βούλα, δίχως βέβαια να γνωρίζει το τι είχε προηγηθεί. Τα επεισόδια των φίλων της Γιούβε με την αστυνομία δεν είχαν σταματήσει ακόμα και την ώρα του τελικού, ενώ ο Ντάινα δεν έδωσε καθαρό πέναλτι για ανατροπή του Γουίλαν, στερώντας από τη Λίβερπουλ την ευκαιρία να ισοφαρίσει.
Η επόμενη μέρα και οι ευθύνες
Η βελγική αστυνομία αποδείχτηκε ανέτοιμη. Μόλις πέντε αξιωματικοί είχαν τοποθετηθεί ανάμεσα στις ζώνες Χ και Ζ, παρά τις προειδοποιήσεις. Η απόφαση για πραγματοποίηση του αγώνα προκάλεσε αντιδράσεις, όμως έδωσε τον χρόνο στην βελγική αστυνομία να ανασυνταχθεί και να αντιμετωπίσει τους χούλιγκαν εκτός γηπέδου, μετά τον αγώνα.
Χρόνια μετά την τραγωδία, ο αξιωματικός Γιόχαν Μαχί που ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια της Ζώνης Ζ, καταδικάστηκε για εγκληματική αμέλεια. Το 1988 ο επικεφαλής της βελγικής FA, Άλμπερτ Ρούσενς, τιμωρήθηκε με ποινή φυλάκισης έξι μηνών με αναστολή. Ήταν εκείνος που επέτρεψε στους οπαδούς της Γιουβέντους να πάρουν εισιτήρια σε ζώνες που έπρεπε να βρίσκονται μόνο οπαδοί της Λίβερπουλ.
Ο παρατηρητής της ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, Γκούντερ Σνάιντερ, θεώρησε υπεύθυνους τους Άγγλους, αθωώνοντας τόσο τους διοργανωτές του αγώνα, όσο και τους αρμόδιους του γηπέδου, τη βελγική αστυνομία και τους φιλάθλους της Γιουβέντους. Στις 31 Μαΐου, η Μάργκαρετ Θάτσερ πίεσε την αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία να αποσύρει τους αγγλικούς συλλόγους από τις διεθνείς διοργανώσεις. Δύο μέρες αργότερα, η ΟΥΕΦΑ τους αποβάλλει από τις διοργανώσεις της για “αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα”. Η ποινή δεν αφορούσε την εθνική Αγγλίας.
Η βρετανική Αστυνομία εξέτασε από την πλευρά της το βίντεο του αγώνα και συνέλαβε 27 άτομα με την υποψία της ανθρωποκτονίας. Το 1989, ύστερα από δίκη πέντε μηνών στο Βέλγιο, 14 οπαδοί της Λίβερπουλ καταδικάστηκαν σε τρία χρόνια φυλάκιση για ανθρωποκτονία από αμέλεια, αλλά ουδείς εξέτισε ποινή κάθειρξης. Το “Χέιζελ”, συνέχισε να λειτουργεί για περίπου δέκα χρόνια, δίχως να γίνονται ποδοσφαιρικά ματς και το 1995 γκρεμίστηκε, για να φτιαχτεί στην θέση του το “Κινγκ Μποντουέν”.
Η “μαύρη” λίστα
Ρόκο Ατσέρα (29), Μπρούνο Μπάλι (50), Αλφονς Μπος, Τζιανκάρλο Μπρουσκέρα (21), Αντρέα Καζούλα (11), Τζιοβάνι Καζούλα (44), Νίνο Τσερούλο (24), Βίλι Σιέλενς, Τζιουζεπίνα Κόντι (17), Ντιρκ Ντενέκι, Ντιονίζιο Φάμπρο (51), Ζακ Φρανσουά, Εουτζένιο Γκαλιάνο (35), Φραντσέσκο Γκάλι (25), Τζιανκάρλο Γκονέλι (20), Φραντσέσκο Γκάλι (25), Τζιανκάρλο Γκονέλι (20), Αλμπέρτο Γκουαρίνι (21), Τζιοβαίνιο Λαντίνι (50), Ρομπέρτο Λορεντίνι (31), Μπάρμπαρα Λούσι (58), Φράνκο Μαρτέλι (46), Λόρις Μεσόρε (28), Τζιάνι Μαστρολάκο (20), Σέρτζιο Μπαστίνο Ματσίνο (20), Λουτσιάνο Ρόκο Παπαλούκα (38), Λουίτζι Πιντόνε (31), Μπέντο Πιστολάτο (50), Πάτρικ Ράντκλιφ, Ντομένικο Ραγκάτσι (44), Αντόνιο Ρανιανέζε (29), Κλοντ Ρομπέρ, Μάριο Ρόνκι (43), Ντομένικο Ρούσο (28), Ταρτσίζιο Σάλβι (49), Τζιανφράνκο Σάρτο (47), Αμεντέο Τζιουζέπε Σπαλαόρε (55), Μάριο Σπάνου (41), Ταρτσίζιο Βεντουρίν (23), Ζαν Μισέλ Βαλά, Κλαούντιο Τζαβαρόνι (28).
Δείτε videos από τον “ματωμένο” τελικό
ΠΗΓΗ Επιμέλεια: Νίκος Συριώδης
