Εννέα μήνες μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο, πανάκριβα γήπεδα μένουν άδεια και εν μέσω κοινωνικών και αθλητικών προβλημάτων περιμένουν την άφιξη των Ολυμπιακών αγώνων για να… ξανανιώσουν.
Ο Ζερόμ Βάλκε βρέθηκε τον περασμένο Ιανουάριο στη Βραζιλία για να μιλήσει την κληρονομιά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014.
«Μπορεί να γίνει εύκολη κριτική για το ότι κάποια από τα στάδια δεν χρησιμοποιούνται τακτικά, αλλά όλα έχουν χρησιμοποιηθεί. Η πλειοψηφία του κόσμου που ήρθε στη Βραζιλία για πρώτη φορά, λέει ότι θα επιστρέψει. Μιλάω για τον τουρισμό. Η Βραζιλία έλαβε τεράστια αναγνώριση μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο» ήταν μερικά από τα λόγια του γενικού γραμματέα της FIFA, όμως τα γεγονότα στη χώρα εννέα μήνες μετά το φινάλε της διοργάνωσης τόσο σε κοινωνικό όσο και σε αθλητικό επίπεδο εμφανίζουν βαθύτερα προβλήματα, που ο τουρισμός από μόνος του μπορεί να μην φτάνει για να λύσει.
Στο Σάο Πάουλο και στις μεγάλες πόλεις στο νοτιοανατολικό κομμάτι της χώρας υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τον καταμερισμό του νερού, ενώ οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο με την Petrobras –η κρατική εταιρεία πετρελαίου– δεν σταματούν.
Σε αθλητικό επίπεδο, τα περισσότερα γήπεδα παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας και καταλήγουν να «μαραζώνουν» περιμένοντας την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων το 2016 για να ξαναζήσουν τις μεγάλες στιγμές του περασμένου Ιουνίου.
Η «πληγή» της πρωτεύουσας
Στην πρωτεύουσα Μπραζίλια τα προβλήματα με το σύστημα υγείας που το 2012 κηρύχθηκε σε επείγουσα κατάσταση, κάθε άλλο παρά έχουν μειωθεί, ωστόσο εκεί χτίστηκε το δεύτερο ακριβότερο στάδιο στον πλανήτη –μετά το Γουέμπλεϊ– για 900 εκατομμύρια δολάρια. Το «Μανέ Γκαρίντσα» φιλοξένησε οκτώ παιχνίδια στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ωστόσο η απουσία «σημαντικών τοπικών κλαμπ» στην πρωτεύουσα δυσκολεύει αφάνταστα τη συντήρησή του, πόσο μάλλον τη λειτουργία του.
Με χωρητικότητα 72 χιλιάδων θεατών, το γήπεδο στη βραζιλιάνικη πρωτεύουσα απαιτεί περί τα 2 εκατομμύρια δολάρια για την κάλυψη των λειτουργικών του αναγκών. «Με τη φιλοξενία του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Μπραζίλια, τα τοπικά κλαμπ έχασαν ένα στάδιο. Συνήθως παίζαμε στο παλιό ‘’Μανέ Γκαρίντσα’’ δωρεάν, αλλά τώρα τα έξοδα είναι πολύ μεγάλα για εμάς» τονίζει χαρακτηριστικά ο Τιάγκο Ενρίκε, εκπρόσωπος της τοπικής Μπραζιλένσε.
Δήλωση απόλυτα λογική, αν αναλογιστεί κανείς ότι σε αγωνιστική μέρα, το «Γκαρίντσα» χρειάζεται 62 χιλιάδες δολάρια για να λειτουργήσει, τη στιγμή που η λαοφιλέστερη ομάδα της πόλης, η Γκάμα, συγκεντρώνει περί τις 5 χιλιάδες δολάρια από τα εισιτήρια, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, η ζημιά ανά αγώνα θα άγγιζε τις 57 χιλιάδες.
Μέσα στο 2015, το γήπεδο έχει χρησιμοποιηθεί για μόλις δύο ματς φιλικού χαρακτήρα και χρησιμοποιείται κυρίως ως τερματικός σταθμός των λεωφορείων της πρωτεύουσας, με 400 περίπου οχήματα να στεγάζονται στους εξωτερικούς, αλλά και στους εσωτερικούς χώρους του γηπέδου.
Πέρα από τη Μπραζίλια
Δεν είναι όμως μόνο η πρωτεύουσα που «ματώνει» από την παρουσία ενός υπερσύγχρονου γηπέδου στην περιοχή της, αφού αντίστοιχα είναι τα φαινόμενα στις περισσότερες από τις δώδεκα πόλεις που φιλοξένησαν παιχνίδια του Μουντιάλ.
Στο Μανάους, όπου επίσης υπάρχει έλλειψη μεγάλων κλαμπ και η μέση προσέλευση θεατών φτάνει τους… 659, εδρεύει το «Αρένα Αμαζόνια», που χωράει 44 χιλιάδες. Τα λειτουργικά κόστη είναι επίσης υπέρογκα, ενώ το ίδιο το γήπεδο για να χτιστεί ξοδεύτηκαν 560 χιλιάδες δολάρια στην πόλη.
Στην Κουιάμπα, υπάρχουν διαφορετικά προβλήματα. Μόλις τον περασμένο Γενάρη η «Αρένα Παντανάλ» έκλεισε επειγόντως για επισκευές. Οι τοπικές αρχές έκαναν λόγο για διαρροές από την οροφή, ενώ το σύστημα κλιματισμού και πολλοί από τους ανελκυστήρες δεν λειτουργούσαν.
Το «Φόρτε Νόβα» στο Σαλβαδόρ αυτήν τη στιγμή ουσιαστικά δεν έχει ιδιοκτήτη, αφού η εταιρεία OAS στην οποία άνηκε ενεπλάκη σε σκάνδαλο και μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης και τα μερίδια από των εσόδων έχουν παγώσει από τα δικαστήρια.
Στη Νατάλ, η τοπική ABC FC κατέθεσε αγωγή κατά του συνεταιρισμού που «τρέχει» την «Αρένα ντας Ντούνας». Με βάση τη συμφωνία που υπογράφτηκε το 2013 η ABC με την γειτονική Αμέρικα θα έπαιζαν τα μεταξύ τους παιχνίδια στο συγκεκριμένο γήπεδο, όμως οι απογοητευτικοί αριθμοί προσέλευσης θεατών, με μόλις μία φορά να μαζεύονται περισσότεροι από 10 χιλιάδες θεατές, οδήγησε στην «μετακόμιση» του τοπικού ντέρμπι στο μικρότερο «Εστάδιο Φρασκεϊράο».
Καλά-καλά, ούτε το ιστορικό «Μαρακανά» στο Ρίο δεν καταφέρνει να «βγάζει» τα έξοδά του. Με μίνιμουμ ανάγκη τους 30 χιλιάδες θεατές για να καλυφθούν τα λειτουργικά, ο μέσος όρος προσέλευσης στα παιχνίδια πλην αυτών της Φλαμένγκο είναι μόλις 3,6 χιλιάδες. Η λαοφιλής «Φλα» αποτελεί εξαίρεση συγκεντρώνοντας 16 χιλιάδες κατά μέσο όρο.
Το σχέδιο «Casa Futebol»
Με το τέλος του Παγκοσμίου Κυπέλλου, τον Ιούλιο, η αξιοποίηση των γηπέδων εξελίχθηκε σε μείζον θέμα. Η σχεδιαστική ομάδα αρχιτεκτόνων 1week1project πρότεινε τη χρησιμοποίηση των γηπέδων ως σπίτια για τους άστεγους της χώρας. Πρόταση που ίσως να άλλαζε και πολύ τις αντιδράσεις για τα τεράστια έξοδα που έκανε η Βραζιλία για να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της FIFA. Ιδέα που εννέα μήνες μετά παραμένει αυτό που ήταν. Μία πρόταση.
Η ελπίδα των Ολυμπιακών
Ο συνολικός τζίρος της διοργάνωσης άγγιξε τα 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια, με τη FIFA να ξοδεύει 1,5 και να έχει καθαρό κέρδος στο 1,7. Παρά τα υπέρογκα έξοδα και τη βαριά ήττα από τη Γερμανία στον ημιτελικό, πολλοί Βραζιλιάνοι θεωρούν επιτυχημένο το Μουντιάλ.
«Το ‘’Μανέ Γκαρίντσα’’ είναι ένα πολύτιμο γήπεδο. Όπως και τα υπόλοιπα που χτίσαμε, είναι σημαντικό μέρος της εθνικής αθλητικής μας κληρονομιάς. Αυτά τα γήπεδα θα χρησιμοποιηθούν για events πέρα από το ποδόσφαιρο και θα είναι σημαντικοί χώροι για κάθε σπορ που ασκείται στη Βραζιλία» είναι η τοποθέτηση του Τζορτζ Χίλτον, του νέου υπουργού αθλητισμού της χώρας.
Η μεγάλη ελπίδα των Βραζιλιάνων είναι η «ανάσταση» των γηπέδων το καλοκαίρι του 2016, όταν η χώρα θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η έλλειψη πλάνου
Κανείς δεν εγγυάται βεβαίως ότι παρά την αναμενόμενη αναζωογόνηση των γηπέδων στην επερχόμενη Ολυμπιάδα, δεν θα παρουσιαστούν τα ίδια φαινόμενα αμέσως μετά. Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος είναι ο πραγματικός υπεύθυνος γι’ αυτήν την εξέλιξη. Η FIFA με τις ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις που προβάλει για την ανάθεση της διοργάνωσης ή η κυβέρνηση που υποχώρησε αδιαμαρτύρητα σε αυτές;
Ερώτημα που έγινε ακόμη πιο έντονο το 2014 όταν η βραζιλιάνικη κυβέρνηση επέκτεινε τις διοργανώτριες πόλεις σε 12, από 8 που ήταν η απαίτηση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας.
«Το ξέραμε ότι θα συμβεί. Νομίζω ότι είναι λάθος των αρχών της Βραζιλίας, όχι της FIFA. Η Βραζιλία αποδέχθηκε τους όρους. Δεν υπήρχε πλάνο για την επόμενη μέρα. Νομίζω ότι αυτή η ζημιά θα είχε αποφευχθεί σε μεγάλο βαθμό αν κάναμε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο στο στιλ της Βραζιλίας και όχι στο στιλ της Γερμανίας ή της Ιαπωνίας» δήλωσε ο Ζούκα Κφουρί, αρθρογράφος στη Βραζιλία.
